Oxy là thành phần không khí quan trọng cần thiết cho phản ứng sinh năng lượng cho cơ thể. Do vậy nếu không khí thiếu oxy hoặc người bệnh gặp khó khăn lấy oxy vào cơ thể thì sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe. Về mặt y khoa, có 5 nhóm tình huống gây giảm oxy máu:

• Giảm oxy trong không khí hít vào: gặp trong trường hợp sống ở độ cao (vùng cao nguyên-miền núi), nhà ở chật chội không thông khí tốt, nằm phòng lạnh không có hệ thống hút khí, phòng làm việc -nơi ở chật chội, thói quen “nằm than” sau sanh, các tòa nhà có hệ thống làm lạnh trung tâm…
• Giảm thông khí phế nang: gặp ở bệnh phổi hạn chế, bệnh phổi tắc nghẹn cấp tính (hen) hoặc mạn tính (viêm phế quản mãn, COPD, khí phế thủng)
• Tăng thông khí khoảng chết gặp trong bệnh suy hô hấp cấp, hen phế quản cấp,
• Bất tương xứng thông khí tưới máu gặp trong bệnh lý tâm phế, tim, tăng áp động mạch phổi…
• Giảm vận chuyển oxy tới tế bào gặp trong thiếu máu, suy thận, sốc, trụy tim mạch…

Điểm chung của tất cả tình huống này là cần phải sử dụng oxy bổ sung nhất là đối với những bệnh mạn tính về phổi. Bất lợi hiện nay là oxy thường chỉ sử dụng trong bệnh viện. Nếu sử dụng ở nhà thì cần phải có bình chứa phù hợp. Mỗi bình 12 kg chỉ đảm bảo được lượng oxy 3l/phút cho khoảng 1 ngày do vậy việc sử dụng bình oxy cũng không phải là tiện lợi. Nay đã có thiết bị tạo oxy tại nhà, cho phép tách được oxy trong không khí và giúp cung cấp nồng độ oxy ổn định cho người bệnh

Thở oxy có các hình thức khác nhau như: thở qua ống thông mũi, thở qua mặt nạ mũi, mặt nạ mũi lẫn miệng.

– Thở bằng ống thông qua mũi: việc sử dụng oxy hít vào qua đường mũi để tránh làm loãng nồng độ oxy. Bệnh nhân nên nằm ở tư thế thoải mái nửa nằm nửa ngồi, đảm bảo đường hô hấp được thông thoát.

– Thở oxy qua mặt nạ: Đây là một dụng cụ phủ kín miệng và mũi bệnh nhân và được dùng thở oxy trong những trường hợp khẩn cấp hoặc bệnh nhân có tổn thương mũi, hầu, cung cấp một nồng độ oxy cao. Thở oxy qua mặt nạ không nên áp dụng trong trường hợp bệnh nhân hô hấp, tuần hoàn gây khó thở tím tái kinh niên, hen phế quản, lao xơ lan rộng.

Trong quá trình điều trị, tùy theo đặc điểm từng bệnh mà bác sĩ sẽ có chỉ định thở oxy với liều lượng cần thiết. Khi thở oxy, phải có bình làm ẩm vì oxy là một chất khô, lạnh nên dễ làm khô tế bào hô hấp, cần chú ý an toàn, được điều dưỡng hướng dẫn cụ thể cách thức vận hành để đạt hiệu quả điều trị tối ưu